شاخه ی اسفنجها Phylum Porifera
مشخصات عمومی اسفنجها :
1- از ابتدایی ترین جانوران چند سلولی هستند .
2- به شکلهای گوناگون از جمله گلدانی ، استوانه ای ، فنجانی ، پنکه ای ، قارچی ،
نعلبکی شکل و یا غیره دیده می شوند .
3- اندازه ی آنها از چند میلیمتر تا حدود 2 متر گزارش شده است که به رنگهای زرد
، خاکستری ، قرمز ، نارنجی و غیره دیده می شوند .
4- اکثرا جمعی و در یازی هستند .
5- ممکن است تقارن شعاعی (Radial symmetry) داشته یا نداشته باشند .
6- بدن آنها از سه لایه اکتودرمی ، مزوگلیا و آندودرمی تشکیل یافته است .
7- اسکلت محافظتی به نام اسپیکول (Spicule) از جنسهای آهکی ، سیلیسی و یا
اسپونژین دارند .
8- دستگاه عصبی (Nervous system ) ندارند .
9- هضم در آنها درون سلولی است .
10- دستگاه دفعی وازنشی (Excretory system) و دستگاه تنفس در
آنها به روش انتشار صورت می گیرد .
11- بالغ به صورت ثابت ولی دارای لارو متحرک است .
12- تولید مثل غیر جنسی از طریق جوانه زدن ولی جنسی به وسیله ی
اسپرم و تخمک صورت می گیرد .
رده بندی اسفنجها :
بر حسب اسکلت ساختمانی شامل چهار رده به قرار زیرند :
1- اسفنجهای آهکی (Calcispongiae)
2- اسفنجهای شیشه ای (Hyalospongiae)
3- اسفنجهای معمولی (Demospongiae)
4- اسفنجهای پروتئینی (Sclerospongiae)
فیزیولوژی اسفنجها :
همه ی اعمال حیاتی اسفنجها به جریان آبی بستگی دارد که از طریق سیستمی ساده یا
پیچیده به نام دستگاه شبکه ی آبی وارد اسفنج شده و از آن بیرون می رود . بر همین
اساس شبکه ی موجود در اسفنجها را به سه دسته به شرح زیر تقسیم کرده اند :
1- نوع آسکونوئید یا حفره ی تاژکدار(Ascon Type)
2- نوع سیکونوئید یا کانالهای تاژکدار(Sycon Type)
3- نوع لئوکونوئید یا سبد های لرزان(Leuconoid Type)
«مطلب بعدی : زیر سلسله ی پرسلولی های راستین»